Brief Encounter (1945)

Het is eenvoudig te begrijpen waarom deze film als een klassieker geldt: ik kan me geen film herinneren die zo realistisch de pijn en radeloosheid van een (onmogelijke) verliefdheid uitbeeldt. De film – met enerzijds vrolijke flirts, anderzijds het saaie, maar stabiele huwelijksleven en de heftige verliefdheid er midden in – is een studie van en een monument voor de liefde. Een beetje zoals The Lost Weekend (1945) - MovieMeter.nl uit hetzelfde jaar het monument voor de alcoholverslaving is waarbij opvalt dat er weinig verschil is tussen een verliefdheid en een verslaving: ze storten je in het ravijn, laten je liegen en bedriegen, je voelt je schuldig en intens verdrietig maar je kunt er geen weerstand tegen bieden. De film kent voorts alleen maar goede dialogen en one-liners en heeft een ontroerend einde.

Dit is een zeldzaam voorbeeld van een voice-over die goed werkt. Laura beeldt zich in dat ze alles opbiecht aan haar echtgenoot en de rest wordt in flashbacks getoond. Aan de prosodie van Celia Johnson en Trevor Howard hoor je dat ze een gedegen theaterachtergrond hebben. Het taalgebruik van Noel Coward is bevlogen. Er zitten memorabele zinnen in: "There should be a society for the prevention of cruelty against musical instruments." Er is een duidelijk onderscheid tussen het verfijnde Engels van de hoofdpersonages uit de middenklasse en de nevenpersonages uit de arbeidersklasse. Stanley Holloway zorgt voor de komische noot. Overspel was destijds een groot taboe. Uiteindelijk is het niet zozeer de maatschappij die de liefde onmogelijk maakt, maar haar eigen schuldgevoel over het liegen tegen haar echtgenoot. Ze komen niet eens tot effectief overspel, al was dat in de eenakter wel zo. Laura heeft een goede maar saaie echtgenoot; ze verlangt naar iets meer. Ten slotte maakt ze de "juiste" keuze, al blijft het verdriet hangen van de verbroken band tussen twee mensen. Kleuren had David Lean niet ter beschikking, dus legde hij accenten met licht en duister. Voor een mistige sfeer zorgen het stoom van de trein, koffiedamp, sigarettenrook, haardvuur en regen. Wanneer Laura haar eigen spiegelbeeld ziet, doet ze aan zelfreflectie. Kort voor het einde wordt haar duizeling weergegeven met een zoom en een scheve camerahoek. De romantische muziek van Rachmaninov drukt het verlangen en de passie uit.

It's awfully easy to lie when you know that you're trusted implicitly. So very easy, and so very degrading. Brief Encounter (1945) is een mooi geschoten drama van David Lean (mijn eerste film van hem). Het gaat over een getrouwde vrouw die verliefd wordt op een getrouwde man en hij op haar. De film geeft een interessant tijdsbeeld. Het verhaal is simpel en er wordt niks bijgehaald (ik dacht heel even tegen het einde dat de man een homoseksuele relatie had, maar dat bleek een collega te zijn). De film is sterk door het originele vertelperspectief (door de vrouw zelf). We zien en horen haar dus vanuit het normale kijkersperspectief, maar ook als verteller. Hierbij deelt ze al haar gedachten en gevoelens aan de kijker. Dit geeft het simpele verhaal toch veel psychologische diepgang. Het prachtige pianoconcert van Rachmaninov (soundtrack) was treffend en benadrukt de melancholie van de film.