Spartacus (1960)

Misschien niet het hart van "Ben Hur" maar toch een meer dan degelijke "historische" spektakelfilm van Stanley Kubrick waar in feite maar weinig sleet op zit. Sluit wel enigszins aan bij de monumentalistische films van destijds met een min of meer historische achtergrond, praalvertoon enerzijds, de diepste ellende anderzijds en natuurlijk een reusachtige set met veel figuranten, naast heel wat gekende sterren. Film houdt het over de ganse lengte boeiend en afwisselend : het edel doel om slavernij te bannen, de gevechtsscènes, niet in overtal, maar netjes gedoseerd met deze over het gekonkel bij de Romeinse senaat en onder de de gevechtsleiders, de onvermijdelijke, minzaam voorgesteld, romantiek, de emotionele slotscène,... dit alles in een puike montage en mooie muzikale begeleiding. Inzake acts zag ik Peter Ustinov er boven uitsteken. Geen meesterwerk, maar een tweede (of derde ?) visie lokte toch wel meer waardering los.

“Nothing was spared to make ‘Spartacus’ the superb achievement it is. Neither time, nor money, nor talent” beweert de trailer. Dat mag zijn, maar een superb achievement… dat weet ik zo net niet. De hand van Kubrick is bij vlagen merkbaar, bijvoorbeeld als de keuze voor camerastandpunt een toegevoegde waarde heeft en commentaar geeft op de gebeurtenissen. Het acteerwerk van Ustinov, Olivier en Laughton is prima, maar dat van Douglas, Simmons en Curtis een stuk minder. Verder veeel figuranten, wijdse shots, en veel aandacht voor stage dressing. En voor die tijd veel rauwe elementen en expliciet materiaal. Maar het verhaal zelf is voorspelbaar, en vooral melodramatisch. De romance is kleffig, het noodlot leidt nauwelijks tot diepgang. Het is ook heel duidelijk een Douglas-vehikel. Dat maakt voor mij dat het belang van Spartacus vooral zit in de budgettaire springplank die het voor Kubrick was, en het einde van de blacklisting. Kubrick heeft daarvoor al betere films gemaakt, zoals Paths of Glory. Als epos-film toch middelmatig; War and Peace en Cleopatra gelijk of beter, Ben Hur minder. Ondanks alle tijd, geld en talent die erin gestopt is.

Een van de beste films ooit gezien, zag hem 15x in de bioscoop tussen 1960 en 1990. Uitstekende cast en een geweldige score van Alex North. kubrick had als regisseur weinig te vertellen volgens acteur Herbert Lom, Kirk maakte de dienst uit.