12 Angry Men (1957)

In de beperking toont zich de meester. Sidney Lumet gebruikte een script over twaalf mannen in één kamer dat voor TV geschreven was. De intensiteit, de confrontatie tussen persoonlijkheden en het claustrofobische gevoel houden het beklijvend van begin tot eind. Ondanks de beperkte mogelijkheden gebeurt er visueel wel degelijk een en ander. De inleiding bevat een tracking shot met een camera die van op de eerste verdieping een indruk geeft van de grootte van het gerechtsgebouw. Eenmaal in de kamer wordt de kijker een vlieg op de muur die stiekem meekijkt en beetjes informatie ingelepeld krijgt. In de tweede helft worden de zwetende lichamen vanuit een laag standpunt getoond en wordt een telelens gebruikt om de muren dichterbij te doen lijken. De combinatie van sigarettenrook en hitte in een besloten ruimte geeft een beklemmend gevoel. De jury bestaat uit blanke mannen, op een enkele uitzondering na uit de hogere middenklasse. Zij moeten oordelen over een jongen uit een sociaal lager milieu met een mediterraan uiterlijk, mogelijk een zoon van Italiaanse migranten. Vooroordelen komen aan het licht. De verschillen in persoonlijkheid tussen de twaalf mannen worden uitgespeeld: de twijfelaar, de bullebak, de sportverslaafde... Behalve de charismatische Henry Fonda speelt vooral Lee J. Cobb een prachtige rol. Geen enkele acteur kan zich beter kwaad maken dan hij. Het einde laat de schuldvraag open. De jongen wordt vrijgesproken wegens gerede twijfel, maar dat sluit niet uit dat hij het wel degelijk gedaan heeft. Dit rechtbankdrama zet aan tot nadenken over democratische rechtsprincipes, veroordeelt het afgaan op eerste indrukken en doet schijnbare zekerheden wankelen.

Sterk rechtsdrama dat zich de gehele film lang tussen vier muren afspeelt. Over subjectiviteit, de kracht van redevoering en wat het betekent om deel te nemen aan een democratie. Ondanks dat je de bui vanaf het begin al ziet hangen - het traject dat de film af zal gaan - blijft de film door de de sterke acteerrollen en goed gebruik van tempowisselingen zijn spanning houden. Ik raad de heren wel aan om meer water te drinken met zulk warm weer.

Best wel sterk. Weer een goed voorbeeld dat de meerderheid meestal ongelijk heeft. Dat bewijst ook deze film van Sidney Lumet, waar ik enkel Dog Day Afternoon ook van gezien heb. Wellicht de meest realistisch overvalsfilm dat ik ken (hoewel het dat ook wat langdradig maakt). Deze film is natuurlijk een echte praatfilm maar door het hele beredeneer en het puzzelen van hoe en wat er gebeurt is, wordt het nooit saai. Fonda is meesterlijk in de film zowel in wat hij zegt als hoe hij het brengt. Het is in feite kansen berekenen. Hoe meer mogelijkheden er zijn dat de dader onschuldig is, hoe groter de kans dat hij het ook effectief is. Detail per detail wordt ontleed en soms is een detail dat ontkracht wordt net hetgeen wat iemand van mening kan doen veranderen. Sterk werk en compleet tijdloos als je het mij vraagt. Het zwart-wit stoorde geen moment.