In the Heat of the Night (1967)

Niet zozeer het moordmysterie maakt het verschil, maar wel het acteerduel tussen de twee hoofdrolspelers en het thema van segregatie in het Zuiden. Sidney Poitier speelt de minzame, intelligente Afro-Amerikaan die zich niet op stang laat jagen, behalve die ene keer wanneer hij Endicott een klap terug geeft - die klappen waren trouwens echt. Rod Steiger speelt een bevooroordeelde, kauwgom kauwende zuiderling die geleidelijk tot inkeer komt. De twee groeien naar elkaar toe in ten dele geïmproviseerde dialogen. Op Poitier na spreekt iedereen met een zuiders accent. Mr. Tibbs wordt meteen slachtoffer van racial profiling wanneer Wood hem arresteert en met "boy" aanspreekt. Afro-Amerikanen in Mississippi kenden een uitzichtloos bestaan. De slavernij was weliswaar afgeschaft, maar de meesten werkten nog steeds als landarbeider of als huisknecht. Sommigen hadden een klein winkeltje of een garage. Helaas kon er om veiligheidsredenen niet in de staat Mississippi gewerkt worden. De opnamen waren grotendeels in Sparta, Illinois, terwijl het verhaal zich afspeelt in Sparta, Mississippi - een plaats die in werkelijkheid op meer dan honderd kilometer van de Mississippirivier ligt. Het verhaal is een whodunit met alle vaste ingredënten. Ondervragingen en speurwerk worden afgewisseld met een paar actiescènes. Er is een goed afwisseling tussen spanning, humor en sociale thematiek. De bluesy muziek van Quincy Jones en de stem van Ray Charles passen bij de sfeer van het Zuiden.

Toch wel een belangrijke film in zijn tijd, als ik me niet vergis ook de eerste keer dat we een zwarte acteur in de lead kregen in een kleurenfilm. Het verhaal van een moordzaak in Mississippi op een warme broeierige nacht, met daarover nog eens de spanning van een zwarte inspecteur en het bijhorende racisme en de vooroordelen. Die cocktail zorgt voor een zeer interessant maar evengoed schrijnend verhaal. Dat film en werkelijkheid niet ver uit elkaar liggen, toont de productie aan. Het was te gevaarlijk voor Poitier om ook effectief te filmen in Mississippi. Enkele scènes waren wel uit die regio en Poitier sliep blijkbaar die paar nachten met een wapen onder zijn hoofdkussen... Poitier is schitterende in deze film en wordt bijgestaan in de lead door Rod Steiger. Tibbs die door de slechte behandeling gewoon zo snel mogelijk naar huis wil gaan en Gillespie wil geen inmenging van buiten af, zeker niet van een zwarte agent! Maar ze zijn op elkaar aangewezen en stilaan groeit het respect. Al kan je dat niet zeggen voor de rest van de omgeving. Een boeiende film die met de jaren misschien iets van impact heeft verloren, maar in grote lijnen nog zeker actueel is. Goed gemaakt met heerlijke muziek van Quincy Jones en Poitier in vorm. Leuk om nog eens terug te zien.

Dit moet zowat mijn eerste Poitier zijn (I am not your negro niet meegeteld), een schande eigenlijk nu deze man is te komen gaan. Een pionier in de filmwereld en deze film toont eigenlijk al meteen waarom. Uiteraard is de rassendiscriminatie me niet onbekend en zeker niet in die tijd, maar de combinatie tussen detectivefilm en de verwerking van dit racisme is prima gedaan en is in mooi balans met de film. Frappant toch wel hoe in zowat elke scène Mr. Tibbs wordt tegengewerkt en zelfs niet au sérieux wordt genomen als politieagent. Daarnaast dwingt hij respect af door tot drie maal toe te melden dat ze de verkeerde dader te pakken hebben. Sta je daar mooi in je blootje en de sheriff beseft dit ook al gauw. Hij is Mr. Tibbs liever kwijt, maar weet dat hij niet zonder kan. Interessant ook in een film voor vooroordelen is dat ook Mr. Tibbs zich hierin kan vergissen als hij die katoenboer aan de tand voelt en aanvankelijk verkeerdelijk conclusies trekt. De sheriff was er als de kippen bij om hem voor de voeten te werpen dat ook hij niet beter is dan zijzelf. Fascinerend en fijne film met een broeierige gespannen sfeer. Ik lees hier net van Dievegge dat de film zelfs in Illinois werd gedraaid en niet in Mississippi omwille van de beladenheid van de film. Verbaast me niets, maar het weetje is wel markant.