L'Insulte (2017)

L’Insulte is een ijzersterk drama uit het Midden-Oosten dat me sterk deed denken aan het andere sterke Jodaeiye Nader az Simin - A Separation (2011) uit Iran. Ook in deze film draait een burgerlijk dispuut uit tot een uit de hand lopende rechtzaak waarbij geen enkele partij nog iets te winnen heeft. Er zijn alleen maar erliezers te bespeuren en het is aartsmoeilijk om de juridische sneltrein tegen te houden, zelfs als men dat zou willen. Wat ik als een extra troef ervoer is dat er extra aandacht werd besteed aan etnische verscheidenheid in Beiroet, Libanon. Christenen, Palestijnse (gevluchte) moslims en andere groepen proberen samen te leven, maar het verwoestende verleden van oorlog en massaslachtingen zorgt ervoor dat er niet zo snel vergeten kan worden, laat staan vergeven. Deze onderdrukte haat is latent aanwezig in de maatschappij en barst later helemaal los als ook de politiek er zich mee bemoeit. De hoofdpersonages doen het erg goed en komen geloofwaardig over. En ook beide advocaten waren sterk op dreef. Op het eerste zicht is het duidelijk op wiens sympathie de ene kan rekenen, maar je voelt aan je natte teen dat de film wellicht wel een plotwending of verklaring ging geven over het gedrag van de andere partij. De vertelstructuur is bijgevolg knap en komt het verhaal helemaal ten goede. De confrontatie waarbij Yasser zich na provocatie op het einde laat slaan door Toni creëerde een sterk moreel inzicht. Een film om zeker even bij stil te staan!

Als je een politieke film maakt, dan is de lijn tussen schreeuwerig pamflet en artistiek product nog dunner dan bij een sociale film. Dat gaat dus al snel mis, zo ook bij L'insulte. Het basisidee is eigenlijk behoorlijk goed, maar de uitwerking een stuk minder. Alles komt erg scriptmatig over; de dialogen, de personages en hoe ze zich ontwikkelen, het ietwat ongeloofwaardige plot. Wat niet meehelpt is dat het alfa-aap gedrag van Toni er zover over is dat je al heel moeilijk kan meeleven. En dan mixt Doueiri er ook nog even doorheen dat de advocaten familie zijn van elkaar; een totaal onnodige verwikkeling die alleen maar extra op het sentiment poogt te mikken. De film werkt daarin soms best wel overigens, dat heb ik vaker, maar op de keper beschouwt is het te goedkoop. Momenten die niet in dienst staan van het strak neergezette geheel zijn er eigenlijk helemaal niet. L'insulte is daarmee een film in de categorie "van dik hout zaagt men planken".

Een klein incident tussen een Libanese christen en een Palestijnse immigrant escaleert tot een nationale crisis. De onderliggende conflicten tussen bevolkingsgroepen, de littekens van het oorlogsverleden en de recentere slachtpartijen komen aan de oppervlakte. Historische incidenten als Zwarte September (1970) en het Bloedbad van Damour (1976) worden aangehaald. Opruiende toespraken en gezwaai met de libanonceder Je kunt je afvragen op welke uitspraak de titel slaat. Yasser scheldt Toni uit voor stomme lul, maar Toni beledigt vervolgens Yassers hele volk door te roepen dat Sharon hen uit had moeten roeien. Er zijn een paar rare wendingen, zoals het onderhoud met de president, maar er worden belangrijke vragen gesteld over problemen die al decennialang aanslepen, met een voorzichtige poging tot toenadering en begrip in beide richtingen.