Hong Gao Liang (1987)

Een debuut kan slechter beginnen dan met dit cinematografische meesterwerk. Yimou Zhang zet even een zelfverzekerd epos neer dat van begin tot eind overtuigt met geniale visuele vondsten en een beeldschone beeldtaal. De film is een bewerking van twee korte verhalen van schrijver Mo Yan (trouwens ook zeer de moeite waard om eens te proberen!). Het effect daarvan is dat de film ook een beetje onevenwichtig en incoherent aanvoelt. Volgens mij een bewuste stijlkeuze om trouw te blijven aan het oorspronkelijke materiaal, maar het levert een wat afstandelijke geheel op dat net niet tot leven wil komen.

Letterlijk vertaald is de titel Kafferkoren. Dit gewas heeft inderdaad een rode kleur. Wanneer ze er wijn van stoken, zie je het volkse bijgeloof en het Chinese polytheïsme. Ze offeren een kelk aan de wijngod en ze geloven dat het een soort wonderdrank is. Gong Li speelt een vrouw die in opstand komt tegen de feodale en patriarchale maatschappij. Ze wordt uitgehuwelijkt, geruild voor een geit en bijna verkracht. Na de dood van haar echtgenoot stelt ze voor om de grond collectief te bewerken, wat overeenstemt met de idealen van de Culturele Revolutie. Na de abrupte inval door de Japanners komen deze hervormingen op de helling te staan. Haar minnaar heeft een mengeling van goed en slechte eigenschappen. Hij redt haar, maar blijkt ook een dronkenlap. Zijn urine is het geheime ingrediënt van de wijn - wellicht is de smaak vergelijkbaar met Heineken. De kleur rood heeft een positieve connotatie. Het is de kleur van de jurk en de tent, en van het kafferkorenveld waarin de vader van de verteller verwerkt is. Een rode kleurfilter creëert een warme sfeer, al staat daar een blauwe filter tegenover voor de donkere avondscènes. Het is een scherpe blik op het bewogen leven van een vrouw en op een stukje Chinese geschiedenis.

Weer een bijzondere film van Zhang. Wat begint als een doodgewoon plattelandsverhaal rond een gierstwijnstokerij, krijgt in het laatste halfuur een onverwachte en wrange wending. Eeuwenoude tradities worden brutaal door de oorlog weggevaagd, en het dorpje krijgt er onmiddellijk haar martelaars bij. In mijn ogen vond ik dit een anti-oorlogsfilm, die aanklaagt dat geweld het einde betekent van cultuur en tradities (bvb het platwalsen van de gierstvelden), en in het bloed blijft hangen van de nabestaanden... de verteller is immers de kleinzoon die herinneringen ophaalt. De beelden zijn van een overweldigende schoonheid zoals altijd bij Zhang. Die liederen vielen me tegen en rekken nodeloos de film. De film ziet er tijdloos uit; zou evengoed enkele jaren geleden gemaakt kunnen zijn.