The Painted Bird (2019)

Wow wat een bijzonder indrukwekkende film is me dit. Heerlijk (g)rauwe film die zich afspeelt in een al even (g)rauwe periode, nl WOII. De film bevat veel harde, gewelddadige en misselijkmakende handelingen en gebeurtenissen, maar alles wordt net niet zo expliciet gebracht, dat het echt mega smerig wordt en de exploitation-tour zou opgaan. Het zwart-witte beeld, daar had ik eerst wat schrik voor, dat dit ging tegenvallen, omdat ik eigenlijk weinig heel oude films zie en heb gezien en je prachtig Dolby vision en 4k gewend bent, maar het tegendeel was waar, het past perfect bij deze film en is gewoon een meerwaarde, prachtig camerawerk in het algemeen. Film slaat meteen toe, met een gewelddadige scène en lanceert je voor een pikzwarte toch door het Slavische landschap vol menselijk verderf. Petr Kotlár als Joska speelt zijn rol FABULEUS, echt wereldklasse. Je voelt je van begin tot eind, één met dit jongetje. En het feit dat dit gedrag vd mens pure realiteit was en is, maakt het allemaal des te weerzinwekkender. Alles is ook mooi opgedeeld, bij wie de jongen nu gaat vertoeven en de lange speelduur is nooit een issue, integendeel, deze film steekt zo sterk ineen, dat deze makkelijk een kleine 3u kan hebben. Dit zijn zo van die uitzonderlijke films, die na het kijk nog blijven nazinderen en die toch echt iets met ne mens doen. Voor de rest niet gekend met deze Tsjechische regisseur Václav Marhoul, toch eens door z'n ander werk bladeren en z'n toekomstig werk in het oog houden. Dikke 10/10 voor dit meesterwerk.

Fraai gefotografeerd en met een aantal sterke vertolkingen, onder anderen van Udo Kier als een meedogenloze echtgenoot en Harvey Keitel als een ogenschijnlijk goedwillige priester. Maar hoewel regisseur/scenarist Václav Marhoul zegt dat dit een film over liefde is, valt daar verdacht weinig van te merken. Door de emotieloze vertolking van Petr Kotlár als de jonge vluchteling die onderweg is 'naar huis' si dit vooral een opeenstapeling van gruwelijkheden en mishandelingen waar de kleine vluchteling ooggetuige, dan wel slachtoffer van is. Je wordt als kijker murw gebeukt door alle ellende zonder dat er sprake lijkt te zijn van enige emotionele ontwikkeling. Er is een sterk einde, maar door de troosteloze en langdradige benadering van Marhoul heeft dat bij lange na niet de impact die het zou moeten hebben. Lees liever het boek (nog) eens.

Ik had hoge verwachtingen, en hoopte een beetje op een soort van Idi i Smotri, maar zo raak is deze film helaas niet. Ik ben het eigenlijk op alle punten wel met mrklm eens, al ben ik wat milder. De film ziet er fantastisch uit, met prachtig zwart-wit en een donker, achterlijk aandoend Oost-Europa. Weliswaar speelt de film zich tijdens de Tweede Wereldoorlog af, maar daar is in de eerste helft vrij weinig van te merken - het had zich net zo goed twee eeuwen eerder af kunnen spelen. Maar goed, dat is een zijstraatje; want ondanks de prachtige beelden en ook een prima cast kon de film me emotioneel veel minder raken. The Painted Bird toont bijna elke ellende en narigheid die de mens elkaar aandoet: het begint met huiselijk geweld en vernedering, maar we gaan verder met verkrachting, verminking, kindermisbruik, dierenmishandeling, moord, bestialiteit, genocide, en dan mis ik er vast nog een paar. Maar het voelt als een geforceerde lijst gruwelijkheden aan, waar het steeds weer wachten op een nieuwe etappe ellende is om de misantropie er wat verder in te rammen. Marhoul maakt ook de keuze om heel veel close-ups van gezichten te maken, met name van dat jochie, en dat werkte voor mij niet; het voelde meer als effectbejag om steeds maar "Zie je wel! Het kan nog erger! Kijk maar!" in je gezicht te schreeuwen. Lijdensporno wil ik het nog net niet noemen, maar het gaat wel die richting op. Alsnog heb ik genoten van de visuele aspecten van de film, en er zitten ook zeker fraaie scenes in - waaronder bijvoorbeeld een zeer mooi einde. Maar een teleurstellinkje was dit voor mij wel.