Krótki Film o Zabijaniu (1988)

Erg deprimerende film met een schokkend moord- en doodstraf scene. Dit laatste zelden zo brutaal en indringend gezien. Kieslowski koos om scenes over de aanhouding of over het proces op zich te negeren, en komt dat in een klassiek opgebouwd verhaal zelden voor, uiteindelijk lijkt het de intensiteit van wat volgt nog te verhogen. Zeker daar waar de persoon van de advocaat op de voorgrond treedt. Toch heel iets anders dan het "Trois Couleurs"-drieluik of "La Double Vie de Véronique".

De titel dekt de lading behoorlijk goed: een kort maar intens filmpje over een moord en een doodstraf, waar de naargeestigheid vanaf druipt. Kieslowski brengt Warschau met sepia-achtige filters tot leven, en dat maakte de deprimerende Oostblok-sfeer nog een stukje grauwer. Gezien het onderwerp en de wijze waarop de onpersoonlijkheid en de barbaarsheid van het moorden wordt getoond, past het wat mij betreft wel. De eerste helft van de film volgt de verschillende hoofdpersonages op een vrij afstandelijke wijze. We zien de gefrustreerde, zich vreemd gedragende Jacek door de stad zwerven en zich afreageren op allerlei vreemden. We zien het uiteindelijke slachtoffer, een taxichauffeur die zelf nou ook niet bepaald een sympathiek figuur is - al heeft dat uiteindelijk weinig met zijn dood te maken. En we zien de advocaat, al wordt hij pas in de tweede helft echt cruciaal. En dit alles culmineert in een lang uitgerekte, brute moord die extreem realistisch overkomt. Wat ook opvalt is hoe onpersoonlijk en willekeurig de moord uiteindelijk is. Kieslowski maakt de onconventionele maar goede keuze om direct door te schakelen naar de veroordeling en wat er op volgt, en het onderzoek en de rechtszaak te laten voor wat het is. In de gesprekken die volgen in deze tweede helft leren we Jacek beter kennen, niet alleen als moordenaar en om zich heenslaande hufter, maar ook als getraumatiseerde jongen en onzeker figuur. In amateuristischere handen zou dit kunnen vervallen in sentimentaliteit, maar hier werkt deze opbouw om Jacek menselijker te maken, nadat we hem in de eerste helft juist als een vrij anonieme asociale tijdbom te zien kregen. Natuurlijk maakt dit het einde van de film alleen nog maar heftiger, als de executie op een brute, amateuristische wijze plaatsvindt. Het punt van Kieslowski over de barbaarsheid van doden is in ieder geval duidelijk. Toch maar wat meer van Kieslowski opzoeken.

De filmtitel dekt inderdaad de lading, maar ik was er toch minder door begeesterd dan de meesten hier. Kieslowski couleur trilogie kon me erg bekoren, maar met zijn ander werk weet ik het niet zo goed. Het decor is een gecreëerd rauw portret, neerslachtig en grijs. Een vervallen Oostblok-sfeer van een miezerig stukje Warschau. We volgen elk drie personen, de hoofdprotagonisten van de film. De dader, het uiteindelijke slachtoffer en de advocaat. Kieslowski kiest ervoor om na de introductie van de personages erg direct te zijn. Zonder poespas de moord met al zijn gruwel gevolgd door de uiteindelijke executie. Van het ene shot naar het andere. Verhoor en proces zijn achterwege gelaten. Deprimerend en zinloos geweld. Alsof het eenieder kan overkomen, slachtoffer zijn bedoel ik dan ...