Tampopo (1985)

De film is twee uur lang geouwehoer over en spelen met eten en kon me nauwelijks boeien. De film is niet spannend, niet ontroerend en niet grappig. De film bezit weliswaar humor maar het is een flauwe kluchthumor die meestal nog geen glimlach op m’n gezicht kon brengen. Het westernverhaaltje rondom het eten vervangt het gebruikelijke geweld door eten en doordat alles in de film over eten gaat en iedereen in de film geobsesseerd is door eten, verheft de film eten tot een soort religie hetgeen de Japanse cultuur zou weerspiegelen. Maar meer nog is de associatie met seks voelbaar; vanwege de combinatie van klucht en erotische aanbidding van voedsel is de film in wezen een soort Tirolerseksfilm die de seks heeft vervangen door eten (omgekeerd herinner ik me ook een documentaire op TV over de Japanse obsessie om eten te gebruiken bij de seks zoals het gangsterstel in de film doet). Waarschijnlijk omdat ik geen Japanner ben interesseert dat eten mij niet zo en had ik liever een echte western of Tirolerseksfilm gezien.

Mocht Mel Brooks met 'Blazing Saddles' (1973) meer interesse hebben in noodles, suggestieve seksuele handelingen met rauwe etenswaren en de Japanse grootstad, dan zou zijn klassieker zoiets zijn geworden als 'Tampopo' (1985). Het is alweer een tijd geleden dat ik zo ongegeneerd van mijn bioscoopstoel rolde van het lachen, omdat een komedie precies die balans weet te vinden tussen sterke grappen, schunnigheden, slapstick en de soort algehele vreemdheid waar Japanse cineasten om bekend staan. De personages zijn ook zulke leuke archetypes. Of het de blijmoedige Gorô (Tsutomu Yamazaki) is die met cowboyhoed, grote riem, leren laarzen en Amerikaanse truck- en met een tronie die uit dezelfde mannenrots lijkt gehouwen als die van Clint Eastwood - een noodlijdend noodle-zaakje bestiert. Of de vrolijke wervelwind Tampopo (Nobuko Miyamoto) die dan weer ingetogen en dan weer hyperactief door het beeld raast. Of de yakuza-baas Man in White Suit (Kôji Yakusho) die de hele film eetseks heeft of keurig de clichés volgt van een gangsterdrama, terwijl hij verder geen enkele andere functie in de verhaallijn heeft dan dat hij de vierde wand breekt. En dan al die andere sketches eromheen waarin etenswaren zowel de sociale etiquette als de machtsverschillen tussen personages blootleggen. Waarschuwing vooraf voor de gevoelige eter: er wordt á la Sergio Leone veel ingezoomd op etende mensen. Kan traumatisch zijn!

Een film over eten. Centraal staat het opkalefateren van een noodlijdend ramenrestaurantje. Met enige regelmaat worden kolderieke intermezzo’s ingelast met korte scènes, die op een of andere manier ook met eten te maken hebben. De scène met de eierdooier vond ik wel heel bijzonder. Al even bijzonder was dat de aftiteling ondersteund wordt door een lieflijke close-up van borstvoeding én de klanken van een Amsterdams straatorgel met de Jordaan-hit "Aan de voet van de oude Wester”. Je moet het maar verzinnen. Al met al een erg geslaagde, soms hilarische komedie, zij het met enige bijwerking want je houdt er trek aan over. Ik althans.