Cruising (1980)

Alles aan deze film is perfect: het verwarde spel van Pacino, de groezelige low-key soundtrack, de onsamenhangendheid, de speelduur (wat mij betreft mogen ze die director's cut in de diepste kuil begraven), de naam van de producer ('Jerry Weintraub', je beeld je een sigaarlurkende sleazy zakenman in "Billy, I got a dynamite picture for ya!"), het totale gebrek aan psychologie, uitdieping of back story. Het is een heel sensorische, associatieve film. Dan bedoel ik niet alleen dat de film erg inspeelt op de zintuigen, zoals in de eindscène waar Pacino het aaneenslaan van kettingen hoort weerklinken, maar dat de film haast organisch tot stand gekomen lijkt. Hoe de film met de deur in huis valt alleen al: eerst zien we enkele lichaamsdelen in een mortuarium schuif opgeborgen worden, vervolgens worden we geconfronteerd met het misogyn, haatspuiend cynisme van twee flikken ("m'n vrouw heeft me verlaten, ik krijg haar nog wel, de teef." "they're all scumbags "kom, laten we die travo's molsteren"). Allemaal zonder context, alsof de raison d'être van Cruising niet ligt in het vertellen van een verhaal of zelfs het oproepen van een sfeer, maar louter de expressie te geven aan een soort van misvormde werkelijkheid. Zelden heeft pellicule zulke narigheid getranspireerd. Een 'film maudit' in de zuiverste zin van het woord, niet zo een nep-cultfilm die iedereen geweldig vindt en door fan boys geparasiteerd en gefetisjeerd wordt tot elk scherp kantje eraf is, onschadelijk gemaakt tot gezellige 'pop culture'. De gematigde tot uiterst negatieve berichten hier stemmen mij gerust, het nukkige, onverschillige, stoïcijnse aura van Cruising blijft intact. Friedkin presenteert zijn creatie met de nonchalance van de kok in een all-night diner die je een walgelijk uitziende hamburger voorschotelt. Don't like it? Tough shit!!!

Interessante, maar onevenwichtige film. In de gayscene van New York bevindt zich een seriemoordenaar. Al Pacino's personage moet van zijn baas (gespeeld door Paul Sorvino) undercover gaan. De boodschap van de film is het geweld dat de mensen in de gayscene moeten ondergaan. Als het niet van een seriemoordenaar is, dan is het wel van de politie of van iemand op straat. Het acteren van iedereen is geweldig. Heel geloofwaardig. Alleen Al Pacino en Paul Sorvino springen eruit. Pacino maakt het voelbaar dat zijn personage meer tegen het geweld kan. En dat hij eraan onderdoor gaat. Sorvino daarentegen is getekend door het leven. Hij is cynisch en somber, wat hem een interessante personage maakt. Het onevenwichtige is het verhaal. Heel vaak zat ik met het gevoel: zou dat echt zo gaan? Of bijvoorbeeld een moord plegen in een filmhok van een seksclub en niemand die het merkt. Of tijdens het verhoor dat een nagenoeg naakte grote zwarte man met een cowboyhoed op binnenkomt en de verhoorden in hun gezicht slaat. Hierbij ik meer een WTF gevoel. De soundtrack van de film is mooi. Onheilspellend en mysterieus. Er is overigens slechts 1 vrouw in de film: Karen Allen. Verder alleen maar mannen. Ik snap niet waarom deze film zo'n lage score heeft. Bijna alles werkt in de film. Het is wel een beetje gedateerd, want het zou je moeten afschrikken. Tegenwoordig zijn wij ergere dingen gewend.

De eenzijdige benadering door Friedkin van de wereld van homo's in deze film laveert tussen walgelijk, beschamend en ongeïnformeerd. Dit laatste zou komisch kunnen zijn, als de gevolgen qua beeldvorming voor deze groep niet zo navrant waren. Homoseksuelen worden praktisch zonder uitzondering afgeschilderd als ontaard, pervers en/of pathologisch. Want natuurlijk zijn dit allemaal leernichten, die even makkelijk vuistneuken als dat een hetero zijn neus snuit. De (uiteraard) heteroseksuele politieman (Al Pacino) die in de scene undercover gaat om een moordenaar op te sporen raakt dan ook prompt in een identiteitscrisis omtrent zijn eigen seksuele geaardheid, wat dus problemen met zich meebrengt in zijn relatie met zijn vriendin (Karen Allen). Er wordt zelfs gesuggereerd dat hij oftewel zelf de gezochte moordenaar is, dan wel door zijn emotionele crisis aan het moorden slaat nadat de moordenaar ingerekend is. Hoe dan ook, de boodschap blijft: blijf weg van homo's, want wie met pek omgaat wordt ermee besmeurd. Het zou aan films zoals het voortreffelijke Torch Song Trilogy (1988) en Longtime Companion (1989) zijn om de wereld van homoseksuelen het realisme, respect en waardigheid te geven die deze verdient. BTW: ik ben hetero, dus heb in dat opzicht geen skin in the game. Maar ik vind het onverteerbaar wanneer een groep uit puur effectbejag wordt weggezet als ziekelijk. Dat predicaat is in mijn ogen gereserveerd voor Friedkin zelf, en al die dombo's die denken dat Cruising een realistisch beeld schetst. Toch kan Friedkin wel degelijk regisseren, zoals hij bewees met The French Connection, The Exorcist en To Live and Die in LA. Helaas hoort Cruising, zowel qua regie, beeldvoering als weergave van het homoseksuele milieu niet in dit rijtje thuis. Verre van, zelfs. Het is een stompzinnige film waar Friedkin zich diep voor zou moeten schamen.