Thelma (2017)

Trier als schoolmeester die er alles aan doet om zijn klasje bij de les te houden, met wat je zou kunnen zien als een wel zeer aaibaar zusje van Ducournau’s Grave. Maar een vergelijking met een andere film is misschien nog wel meer passend; een film, waarvan Thelma zo’n beetje de Disney-variant is. Zeer behulpzaam worden we begeleid op onze tocht door het spookhuis, waar de verlichting regelmatig hapert en vogelzwermen niet door hebben dat het raam dicht is, met een van meet af aan glashelder gewetensconflict, veroorzaakt door, jawel, een orthodox christelijke opvoeding. Goed dat dat eindelijk eens aan de kaak wordt gesteld. Dat ‘religieus fundamentalisme’ is uiteraard niet meer dan één van de (maar wel één van de meest handzame) verschijningsvormen van het veelkoppige monster van het eeuwenoude vrouwen onderdrukkende patriarchaat, waar Thelma glorieus mee afrekent. De dokter komt ons voor de zekerheid uitleggen waar het aan schort, en we googelen nog even voor het historisch perspectief, met heksenvervolgingen en de epidemische ‘hysterie’ onder vrouwen rond de vorige eeuwwisseling. De vadermoord werkt eens te meer bevrijdend, en moeder krijgt te horen ‘sta op en wandel’. Jeetje Mina, Jezus was misschien wel een vrouw; klonk die openbaring laatst niet op in ongeveer dezelfde contreien? Trier, Von Trier... Is dat aanstellerige voorvoegsel dan het merkteken, de golfbreker, van de aanhoudende vloed van cultureel correcte poezeligheid uit Scandinavië? Het teken van de verlossende... Antichrist?

In vond het juist een aardige kwinkslag dat die ouders, in een laatste wanhoopspoging hun fratricidale dochtertje wat tot bedaren te brengen, grijpen naar zowel wetenschap (platspuiten die hap) en religieus fundamentalisme, terwijl er geen aanleiding is dat ze zelf Christelijk zijn groot gebracht. Zoals men toch altijd heeft gezocht naar de schijnveiligheid van God etc., om maar te kunnen dealen met verschijnselen die ze niet kunnen verklaren en die hen daarom de stuipen op het lijf jagen. Zoals over de grond kronkelende vrouwen (de slang is nooit ver weg). En het heeft toch ook gewoon gewerkt. Pas zodra Thelma het huis uitvliegt en allerlei zinnenprikkels krijgt zoals het highschool riedeltje altijd gaat (jammer dat Trier daar niet wat meer bijzonders wist te verzinnen), beginnen er weer vogels tegen ramen te kwakken en loopt alles in de soep. Wat dat betreft had die pa het nog niet zo slecht gezien allemaal, behalve dan als je kijkt vanuit het perspectief van Thelma, zoals deze film voor het overgrote deel doet. Daardoor lijkt Trier zeker in het tweede deel stelliger uit de hoek te komen dan nodig. Met name het 'sta op en loop'-foefje vond ik wat misplaatst, temeer omdat ik er helemaal niet zo gerust op ben dat lieve, bedeesde Thelma op het einde alleen maar goede bedoelingen heeft. Los van dit alles een (inderdaad) vooral sfeervolle film met veel onderkoelde stilte doorbroken met een paar heerlijke surrealistische uitbarstingen. Paar prachtige vondsten ook, met name die haar in het glas, wapperend aan de ene kant, stil aan de andere. Geweldig vond ik dat. 4*

Trier weet hij doet en hij doet dat goed. Thelma kent verwijzingen naar andere films als Carrie of Requiem, maar net als je denkt dat hij te veel die films overneemt, overstijgt hij dat. Enorm sfeervol met dreigende muziek en mooie beelden. Met een heerlijke cast en een spannend verhaal. Blij om nog eens op het puntje van mijn stoel gekluisterd te zijn. Nooit verwacht dat deze film zo goed zou zijn.