The Pawnbroker (1964)

Veronderstel dat Sidney Lumet toch wel één van de eerste was om een film te wijden aan de psychische gevolgen van de holocaust en de jodendeportatie uit WO II. Vergeleken met latere films zijn de beelden van de gruwel niet zo expliciet aanwezig maar er wordt toch met een aantal korte flashbacks duidelijk gemaakt waarover het gaat. Rod Steiger is de blikvanger in deze wit-zwart film met veel sfeer, emotie en tragiek.

Ik weet het niet zeker, maar ik denk dat Movsin gelijk heeft dat dit de eerste film is die zich bezighoudt met naoorlogse trauma’s van een overlevende van Auschwitz. Net als in andere films neemt Sidney Lumet de tijd om op zorgvuldige wijze uit de doeken te doen hoe de lommerdbaas langzaam maar zeker gesloopt wordt door schuldgevoelens: “Strange, I could do nothing, there was nothing I could do.” Diezelfde machteloosheid bekruipt hem opnieuw bij de fatale afloop van de overval bij het einde van de film. Rod Steiger is fenomenaal in deze rol. Dat hem dat niet verder bracht dan een niet verzilverde Oscar-nominatie, zie ik als een van de vergissingen van de Academy.

Goeie film over een joodse pandjesbaas die zijn verleden in het concentratiekamp maar geen plekje kan geven. Duidelijk een product van zijn tijd, die wellicht hierdoor wel wat aan kracht heeft ingeboet. De vele, korte flashbacks werken wel goed (vooral de scene in de metro en de scene met de prostituee). Rod Steiger doet het meer dan uitstekend in een toch wel lastige rol.